Geachte blanke,
Het #pietenpact. U schrok wellicht toen u ervan hoorde. Ik alleszins wel. Zullen we het er even over hebben? Ik weet niet of we op dezelfde lijn zitten.
Om te beginnen zou ik het ten zeerste appreciëren mocht u niet in mijn plaats spreken. Het staat u uiteraard vrij een mening te hebben, maar - en het spijt me u dit te moeten meedelen - uitspraken als "niemand voelt zich beledigd door Zwarte Piet" of "kinderogen ervaren dat niet als racistisch" hebben geen enkel bestaansrecht wanneer u ze in de mond neemt. U kunt daarover immers onmogelijk oordelen, simpelweg omdat u met de foute huidskleur geboren bent. (Hoe voelt het, dat te horen?)
Dat gezegd zijnde. Laat ik er geen doekjes om winden: ik ben een grote fan van Sinterklaas. De Goedheiligman schonk me in een ver verleden speelgoedkeukentjes, K'nex-sets, gezelschapsspellen en veel meer. En dan die Piet! Wat een grapjas. Altijd goedgemutst en vrijgevig, met zijn snoep. Ja, een traditie om te koesteren.
Er was maar één ding dat ik jammer vond. Eén ding dat me tegenstak aan de traditie. U moet weten, elke week waren er wel een aantal klasgenootjes, scoutsjongens, voetbalpapa's die mij Zwarte Piet noemden. Tientallen in totaal. Honderden. En zij gebruikten dat beeld niet omdat ze me grappig of goedgemutst of vrijgevig vonden.
Neen, ze gebruikten het omdat ze me expliciet wilden beledigen. Wilden denigreren. Jammer toch, dat die leuke Piet daarvoor gebruikt wordt? Maar het is een kleine stap. Vraag een cartoonist om een karikatuur te maken van een zwarte en wat krijg je? Juist: zwarte huid natuurlijk, zwarte krullen, dikke lippen. De vergelijking is snel gemaakt.
Nu we het erover hebben, wat hebt u eigenlijk tegen de zogenaamde "roetpieten", als ik zo vrij mag zijn? U weet wel, de pieten die blank zijn en zwarte vegen hebben. Als u zo hardnekkig beweert dat Zwarte Piet zwart is omdat hij door de schoorsteen kruipt, dan zou hij er toch eerder zó uitzien dan gitzwart tot achter zijn oren, denkt u niet? Al moet ik wel bekennen dat ik nooit door een schoorsteen kroop, dus hierop mag u mij corrigeren. Als u het wel ooit deed, tenminste. Een roetpiet stoot niemand tegen de borst en is bovendien realistischer. Win-win. Daar zijn we voor. Toch?
Ik hoop dat u mij niet verkeerd verstaat. Zoals ik al zei: ik hou van de Sinterklaastraditie. Ze is bij de beste tradities die we nog hebben. Dus laten we ze koesteren. Maar laten we ze alstublieft ook wat eigentijdser maken. Ook tradities moeten immers meegaan met hun tijd. Want als figuur is Zwarte Piet voor mij niet racistisch. Maar als hij gebruikt wordt om gekleurde kindjes uit te schelden… dan vind ik hem niet meer zo leuk.
Samen met 'neger' is Zwarte Piet het scheldwoord dat ik als kind het vaakst naar mijn hoofd geslingerd gekregen heb. Wilt u dat even laten inzinken?
Ik hoor graag wat u denkt.
Verschenen in De Morgen op 14 november 2016